Telefon z czasów PRL. Jak działało klasyczne wybieranie numeru na tarczy?

Współczesny telefon niemal w niczym nie przypomina sprzętów, który pod tą nazwą był używany w PRL-u. Chodzi m.in. o wybieranie numeru, które w przypadku urządzeń sprzed kilku dekad wyglądało zupełnie inaczej. Można powiedzieć, że było bardziej skomplikowane. Jak wyglądał telefon z czasów PRL? Typowe cechy telefonów z czasów PRL to duża, ciężka obudowa, numeryczna tarcza […] Artykuł Telefon z czasów PRL. Jak działało klasyczne wybieranie numeru na tarczy? pochodzi z serwisu ANDROID.COM.PL - społeczność entuzjastów technologii.

Mar 1, 2025 - 11:19
 0
Telefon z czasów PRL. Jak działało klasyczne wybieranie numeru na tarczy?
Czerwony telefon stacjonarny z tarczą obrotową i słuchawką na tle białej powierzchni.

Współczesny telefon niemal w niczym nie przypomina sprzętów, który pod tą nazwą był używany w PRL-u. Chodzi m.in. o wybieranie numeru, które w przypadku urządzeń sprzed kilku dekad wyglądało zupełnie inaczej. Można powiedzieć, że było bardziej skomplikowane.

Jak wyglądał telefon z czasów PRL?

Typowe cechy telefonów z czasów PRL to duża, ciężka obudowa, numeryczna tarcza do wybierania numerów oraz mechaniczny dzwonek wydający charakterystyczny dźwięk. Opisywane urządzenia były pozbawione wyświetlaczy.

telefon stacjonarny CB-49
Fot. Muzeum Inżynierii i Techniki w Krakowie / materiały prasowe

Pierwszy powojenny telefon polskiej produkcji to CB-49, którego produkowaniem zajmowała się wytwórnia w Radomiu. Część elementów była wykonywana z bakelitu. Mikrofon oraz słuchawka zostały zbudowane z wymiennych wkładek znajdujących się na sprężynach stykowych w komorach mikrotelefonu. Za pomocą kabelka połączono przymocowaną do obudowy aparatu tarczę numerową z listwą zaciskową.

Urządzenie bazowało na dotychczasowym projekcie Ericssona (chodzi o jedną z wersji rozwojowych szwedzkiego telefonu Ericsson DBH 1001 o licencyjnym oznaczeniu CB-45) i było rozwijane. Powstawały podobne modele CB-491, CB-59, CB-591, które różniły się głównie elektryką.

W porównaniu do współczesnych modeli, telefony sprzed kilkudziesięciu lat były niezwykle ograniczone pod względem możliwości wykorzystania ich do komunikacji na odległości. Nie chodzi tu tylko o brak obsługi nawet najprostszych wiadomości tekstowych, lecz o to, że telefony były typowo stacjonarnymi urządzeniami. Jeśli byliśmy poza domem, nikt nie miał szans się do nas dodzwonić.

Nie każdy miał zresztą telefon w domu. Współcześnie praktycznie każdy może kupić choćby smartfon do 500 zł albo tani telefon z klawiaturą, ale dawniej trzeba było czekać wiele lat na przyłączenie linii, a także liczyć na przydział stacjonarnego urządzenia.

Z szacunkowych danych wynika, że kilkanaście procent gospodarstw domowych w PRL-u miało telefon w domu. Pozostali musieli np. korzystać z urządzenia sąsiadów lub z telefonów na poczcie.

Wybieranie numeru na tarczy

Wybieranie numeru na współczesnych telefonach jest niezwykle proste. Mamy do dyspozycji klawiaturę numeryczną i podgląd wpisywanych cyfr na ekranie. W razie potrzeby możemy wprowadzać korekty, a często w ogóle nie musimy nic wpisywać, bo wybieramy numer z listy kontaktów.

W przeszłości nie było jednak tak łatwo. Wybieranie numeru telefonu odbywało się mechanicznie przy wykorzystaniu obrotowej tarczy numerycznej, która miała wycięte otwory na cyfry od 1 do 9 oraz 0. Każda cyfra była przypisana do określonej liczby impulsów elektrycznych, które wysyłała centrala telefoniczna.

Film pokazujący wybieranie numeru na telefonie stacjonarnym z tarczą.

Na początku trzeba było włożyć palec w otwór odpowiadający danej cyfrze. Kolejnym krokiem było obrócenie tarczy zgodnie z ruchem wskazówek zegara aż do oporu. Następnie puszczało się tarczę, która przy charakterystycznym dźwięku klikania wracała do stanu wyjściowego. Całą operację trzeba było powtórzyć dla każdej cyfry z numeru osobno.

Z czasem coraz powszechniejsze stawały się telefony stacjonarne z klawiaturą, na których łatwiej było wybrać odpowiedni numer. Połączenie było realizowane w krótszym czasie, nie trzeba było już przesyłać osobnych impulsów do centrali, cały numer był przekazywany natychmiastowo.

Źródło: mit.krakow.pl, Onet, opracowanie własne. Zdjęcie otwierające: AIxMendezR / Shutterstock

Część odnośników to linki afiliacyjne lub linki do ofert naszych partnerów. Po kliknięciu możesz zapoznać się z ceną i dostępnością wybranego przez nas produktu – nie ponosisz żadnych kosztów, a jednocześnie wspierasz niezależność zespołu redakcyjnego.

Artykuł Telefon z czasów PRL. Jak działało klasyczne wybieranie numeru na tarczy? pochodzi z serwisu ANDROID.COM.PL - społeczność entuzjastów technologii.