Nadchodzi nowy zakaz UE. Brak tych substancji wpłynie na każdego z nas

Unia Europejska szykuje prawdziwą rewolucję w podejściu do chemii w codziennym życiu. W Brukseli trwają ostatnie prace nad rozporządzeniem, które zakaże stosowania substancji perfluoroalkilowych i polifluoroalkilowych (PFAS), zwanych potocznie „wiecznymi chemikaliami”.

Te syntetyczne związki, obecne w bardzo szerokiej gamie produktów, z których korzystamy na co dzień – od nieprzywierających patelni, przez wodoodporne kurtki, po opakowania na żywność – mogą wkrótce stać się przeszłością. Nowe regulacje mają na celu ochronę zdrowia publicznego i środowiska przed ich szkodliwym działaniem, co czyni je jednym z najdalej idących zakazów w historii UE.

PFAS – dlaczego „wieczne”?

PFAS zyskały miano „wiecznych chemikaliów” nie bez powodu. Ich wyjątkowa trwałość chemiczna sprawia, że nie ulegają naturalnemu rozkładowi, co prowadzi do akumulacji w środowisku – w glebie, wodzie pitnej, a także organizmach żywych.

Tak, dobrze czytacie, nasze komórki akumulują przez cały czas niewielkie ilości cząsteczek PFAS. Badania naukowe z ostatnich lat, w tym raporty z 2023 roku (odsyłam do przykładowego raportu Toxics in our clothing¹), wykazały, że związki te mogą powodować poważne problemy zdrowotne, takie jak zaburzenia hormonalne, osłabienie układu odpornościowego czy zwiększone ryzyko nowotworów. To właśnie te alarmujące dane dotyczące szkodliwych substancji w urządzeniach skłoniły Danię, Niemcy, Szwecję i inne kraje członkowskie do poparcia ambitnego planu całkowitej eliminacji związków PFAS z rynku.

Kiedy PFAS zniknie z rynku?

Zakaz nie zostanie wprowadzony z dnia na dzień. Proces legislacyjny jeszcze nie został ukończony, a wejście w życie nowych przepisów planowane jest najwcześniej na przyszły rok. Unia Europejska chce dać przemysłowi czas na znalezienie bezpiecznych alternatyw i dostosowanie linii produkcyjnych. Choć producenci już pracują nad zamiennikami, eksperci przewidują, że koszty tych zmian mogą zostać częściowo przerzucone na konsumentów. Oznacza to, że w najbliższych latach wiele przedmiotów codziennego użytku, takich jak garnki czy odzież sportowa, może podrożeć lub wymagać wymiany na nowe, wolne od PFAS modele. To podobna sprawa do pytania, jak usunąć mikroplastik.

Reakcje na nowe regulacje są mieszane. Z jednej strony ekolodzy i organizacje konsumenckie chwalą UE za odważny krok w walce z zanieczyszczeniem środowiska, wskazując, że wycofanie PFAS może znacząco zmniejszyć obciążenie ekosystemów. Z drugiej strony, część przedsiębiorców wyraża obawy o konkurencyjność europejskich firm na globalnym rynku. Kraje spoza UE, takie jak Chiny czy USA, gdzie podobne zakazy nie obowiązują, mogą zyskać przewagę w produkcji tańszych towarów, co budzi niepokój wśród producentów.

Komisarz UE ds. środowiska, Jessika Roswall, uspokaja jednak, że zmiany będą wprowadzane stopniowo i z uwzględnieniem realiów gospodarczych. „Nie zostawimy nikogo w tyle” – zapowiedziała, podkreślając, że Bruksela planuje wsparcie dla firm w okresie przejściowym. Dla zwykłych obywateli zakaz może oznaczać konieczność zmiany przyzwyczajeń – od pożegnania się z ulubioną patelnią po uważniejsze czytanie etykiet. Jedno jest pewne: nowe prawo dotknie każdego z nas.

Źródło: European Environmental Bureau. Zdjęcie otwierające: Luigi Bertello / Shutterstock

Część odnośników to linki afiliacyjne lub linki do ofert naszych partnerów. Po kliknięciu możesz zapoznać się z ceną i dostępnością wybranego przez nas produktu – nie ponosisz żadnych kosztów, a jednocześnie wspierasz niezależność zespołu redakcyjnego.

1. https://www.ekonsument.pl/materialy/publ_766_clothing_chemicals_v12.pdf ↩︎

Artykuł Nadchodzi nowy zakaz UE. Brak tych substancji wpłynie na każdego z nas pochodzi z serwisu ANDROID.COM.PL - społeczność entuzjastów technologii.