O co chodzi z nanotechnologią w żywności? „To nowy straszak po 5G”

Do redakcji Android.com.pl przesłano zdjęcie od czytelnika, który zauważył „komunikat” na jednym z warszawskich przystanków. Autor notatki ostrzega innych obywateli przed 5G i nanotechnologią, które miały – jego zdaniem – mieć negatywny wpływ na Polaków. Opierając się na badaniach naukowych, przyjrzymy się, jak obie technologie działają w rzeczywistości. I czy stanowią dla kogokolwiek zagrożenie.

Nanotechnologia i 5G od dawna wzbudzają wiele kontrowersji i coraz częściej stają się źródłem podziałów społecznych. W przestrzeni publicznej nie brakuje teorii spiskowych sugerujących ich rzekomą szkodliwość – od ingerencji w ludzki organizm po wpływ na globalne zdrowie i środowisko. W rzeczywistości zarówno nanotechnologia, jak i sieci nowej generacji są wynikiem wieloletnich badań naukowych i opierają się na mechanizmach dobrze zrozumianych przez specjalistów.

Czym są 5G i nanotechnologia? Wyjaśniamy

5G to piąta generacja sieci komórkowej, która zastępuje technologię 4G. Oferuje ona znacznie szybszy transfer danych oraz mniejsze opóźnienia, co pozwala na korzystanie z usług wymagających dużych prędkości (np. strumieniowania wideo w wysokiej rozdzielczości).

Ale 5G to nie tylko szybszy internet – to także większa pojemność sieci, dzięki której może obsługiwać miliony, a docelowo nawet miliardy urządzeń podłączonych do sieci w tym samym czasie. Pozwala to na rozwijanie m.in. inteligentnych miast, które wykorzystują sieci do zarządzania infrastrukturą miejską (np. oświetleniem ulicznym czy transportem).

Nanotechnologia to z kolei dziedzina nauki i inżynierii, która zajmuje się projektowaniem, wytwarzaniem i manipulacją materiałami na bardzo małą skalę – na poziomie atomów i cząsteczek. Aby zobrazować tę skalę: jeden nanometr (nm) to jedna miliardowa część metra. Nanotechnologia pozwala na tworzenie nowych materiałów o wyjątkowych właściwościach, które nie byłyby możliwe do uzyskania w skali makro (czyli tego, co widzimy gołym okiem). Dzięki nanocząsteczkom materiały mogą stać się bardziej wytrzymałe, lekkie czy odporne na działanie czynników zewnętrznych.

Technologii tej używa się jej do poprawy jakości i trwałości produktów spożywczych, na przykład poprzez enkapsulację składników odżywczych (czyli ich zamknięcie w nanocząstkach, dzięki czemu składniki są lepiej chronione przed czynnikami zewnętrznymi i łatwiej przyswajalne przez organizm). Nanotechnologia pozwala także na tworzenie opakowań, które mogą lepiej chronić jedzenie przed zepsuciem, a także monitorowanie świeżości produktów spożywczych w czasie rzeczywistym. Działa to na przykład poprzez nanocząstki, które reagują na zmiany temperatury czy wilgotności i mogą dawać sygnał, że produkt nie jest już świeży.

5G i nanotechnologia – co wiemy dzięki badaniom?

Najnowsze badania WHO¹ nie wykazały, aby 5G i nanotechnologia miały negatywny wpływ na ludzki organizm. Choć sama organizacja w niektórych środowiskach budzi kontrowersje, które nasiliły się w czasach pandemii COVID, to jest to ciało, które ma w środowisku medycznym najwyższy autorytet, budowany już blisko 80 lat. Instytucja monitoruje i wydaje zalecenia w obszarze zdrowotnym od roku 1946.

Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia, promieniowanie elektromagnetyczne generowane przez sieci 5G mieści się w ustalonych międzynarodowych normach bezpieczeństwa i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia publicznego. WHO podkreśla też, że pola elektromagnetyczne wykorzystywane w technologii 5G należą do promieniowania niejonizującego, które nie posiada wystarczającej energii, aby uszkadzać DNA lub powodować mutacje.

Wnioski te znajdują swoje potwierdzenie w badaniach przeprowadzonych przez Bourgeoisa i Kaushika², którzy w przeglądzie literatury naukowej wskazali, że brakuje jednoznacznych dowodów na negatywny wpływ pól elektromagnetycznych o niskim natężeniu na zdrowie człowieka. Jak podkreślili, większość badań epidemiologicznych i eksperymentalnych nie wykazała istotnych efektów biologicznych związanych z ekspozycją na promieniowanie w zakresie stosowanym w sieciach komórkowych.

Podobnie jest w przypadku nanotechnologii – badania opublikowane na łamach EFSA Journal³ wskazują na brak dowodów na szkodliwość nanomateriałów stosowanych w sektorze spożywczym.

Potwierdziły też, że choć nanocząstki mogą wpływać na biodostępność składników odżywczych (czyli na to, jak dobrze nasz organizm może przyswoić i ekstraktować składniki odżywcze z jedzenia) lub wykorzystywanie substancji czynnych w żywności (np. witamin, minerałów lub substancje przeciwutleniające), to dostępne badania nie wskazują na ich szkodliwość w kontekście przyjętych norm bezpieczeństwa.

Uwaga na teorie spiskowe

Przytoczone powyżej badania, jak i wiele innych źródeł, nie potwierdziły szkodliwości ani technologii 5G, ani nanotechnologii.

Choć w internecie można znaleźć źródła wskazujące na potencjalne niebezpieczeństwa, to ich wiarygodność pozostaje wątpliwa. Ekspertka ds. dezinformacji dr Katarzyna Bąkowicz, zwraca uwagę, że w sytuacji, gdy pojawiają się wątpliwości co do rzetelności informacji, powinniśmy korzystać wyłącznie ze sprawdzonych źródeł.

Wszystko wskazuje na to, że obawy dotyczące „mordowania Polaków za pomocą nanotechnologii” ze zdjęcia, które do nas przesłano – są nieuzasadnione. Większym zagrożeniem w tym przypadku jest dezinformacja – komunikat bazuje bowiem na silnych emocjach, które są najlepszym nośnikiem fake newsów.

„Nie wierz od razu we wszystko, co czytasz”

Nawet jeśli temat wydaje się kontrowersyjny, a sami mamy wyrobione w danej sprawie zdanie – warto weryfikować informacje, a także rozmawiać z osobami, które wierzą w teorie spiskowe. Dr Bąkowicz radzi, jak reagować, gdy bliska nam osoba wpadnie w pułapkę dezinformacji.

Musimy pokazać takiej osobie, że źródła, na które się powołuje, to tak naprawdę opinie, a nie fakty. W przypadku dezinformacji – niezależnie od tego, czego ona dotyczy – historia często zaczyna się od „koleżanki kuzynki”, czyli niejasnego źródła. Najgorsze, co możemy zrobić, to podejść do osoby wierzącej w fake newsa i powiedzieć: „słuchaj, nie masz racji”. Bo to nie jest dialog. 

Najpierw powinniśmy zorientować się, skąd ta osoba czerpie informacje i jaką ma wiedzę na dany temat, a dopiero potem podsunąć jej rzetelne źródło. Jeśli powiemy jej, że jest w błędzie, spotkamy się wyłącznie z zaprzeczeniem i niechęcią do rozmowy.

O to najczęściej apeluję – nie wierz od razu we wszystko, co czytasz. dr Katarzyna Bąkowicz, specjalistka ds. dezinformacji, w rozmowie z Android.com.pl

Źródła: WHO, Pubmed, EFSA Journal, GOV (1), GOV (2). Zdjęcie otwierające: JakeMcneil (Canva) / montaż własny

Część odnośników to linki afiliacyjne lub linki do ofert naszych partnerów. Po kliknięciu możesz zapoznać się z ceną i dostępnością wybranego przez nas produktu – nie ponosisz żadnych kosztów, a jednocześnie wspierasz niezależność zespołu redakcyjnego.

1. World Health Organization (WHO). (2020). 5G mobile networks and health
2. Bourgeois, M., & Kaushik, R. (2021). Electromagnetic fields and 5G: A review of potential health effects
3. Haase, A., Barroso, J., Bogni, A., Bremer-Hoffmann, S., Fessard, V., Gutleb, A. C., Mast, J., McVey, E., Mertens, B., Oomen, A. G., Ritz, V., Serchi, T., Siewert, K., Stanco, D., Usmani, S. M., Verleysen, E., Vincentini, O., van der Zande, M., Cubadda, F. (2024). Proposal for a qualification system for New Approach Methodologies (NAMs) in the food and feed sector: example of implementation for nanomaterial risk assessment

Artykuł O co chodzi z nanotechnologią w żywności? „To nowy straszak po 5G” pochodzi z serwisu ANDROID.COM.PL - społeczność entuzjastów technologii.