Ten wieloryb wyróżnia się nie tylko specyficznym wyglądem. Jest uważany za „odludka”
Humbaki należą do najcharakterystyczniejszych morskich ssaków. Gdy mowa o „wielorybach”, wiele osób ma przed oczami właśnie tego kolosa o charakterystycznej sylwetce i długich płetwach. Niewiele brakowało, żeby te piękne zwierzęta wyginęły bezpowrotnie. Na szczęście dziś populacja humbaków utrzymuje się na stabilnym poziomie.
Spis treści: Humbaki to charakterystyczne kolosy Bywalec wszystkich oceanów Energiczny kolos Społeczny typ? Trochę tak, trochę nie Pół roku uczty, pół roku postu Zaloty gigantów Pieśń humbaka Ciekawostki o humbakach W połowie XX wieku, na świecie żyło zaledwie 450 osobników z gatunku Megaptera novaeangliae. Humbaki były wówczas bliskie wyginięcia, co było rezultatem działalności wielorybników, którzy bezlitośnie brali te zwierzęta na celowniki swoich harpunów. Na szczęście podjęte działania ochronne przyniosły pozytywne rezultaty. Populacja humbaków wraca do stanu sprzed ery kłusownictwa. W ciągu zaledwie 12 lat liczebność wielkich ssaków zwiększyła się do około 25 tys. Przyjrzyjmy się nieco bliżej tym niezwykłym zwierzętom. Humbaki to charakterystyczne kolosy Krępe cielsko z wyraźnie zarysowanym garbem, głowa pokryta guzami i płetwy piersiowe, które swoim rozmiarem przypominają skrzydła. Humbaka, inaczej długopłetwca oceanicznego, naprawdę trudno pomylić z innym gatunkiem. Rozmiary i masa Mówimy tu o jednym z największych przedstawicieli rodziny płetwalowatych. Dorosły humbak osiąga do 17 m długości! Minimalna długość to natomiast 14 metrów. Masa potężnego cielska zamyka się w przedziale od 30 do 45 ton. Nawet młode są prawdziwymi kolosami. Noworodek mierzy około 400 cm długości. Wygląd zewnętrzny Sylwetka tego olbrzyma jest krępa i przyciężkawa, ale niepozbawiona opływowości. W części grzbietowej zwierzę jest czarne, niepołyskujące. Na głowie i żuchwie wyraźnie widoczne są guzowate struktury. Wbrew pozorom nie są to żerujące na humbaku pasożyty ani symptom choroby. Owe guzy to nic innego, jak pozostałość po mieszkach włosowych. Charakterystyczne są też składające się z dwóch części nozdrza. Płetwy humbaka Charakterystyczną cechą humbaka są jego płetwy. W końcu nie bez powodu nazywa się go długopłetwcem. To określenie nie dotyczy jednak płetwy grzbietowej, która jest uwsteczniona i tworzy charakterystyczny garb, zaburzający opływową sylwetkę zwierzęcia. Z kolei płetwy piersiowe są wręcz kolosalne. Osiągają do 4 m długości i są największe w całym rzędzie waleni. Humbaka wyróżnia także szeroka płetwa ogonowa. Ma sercowaty kształt, a na jej spodniej części występuje unikatowy dla każdego osobnika wzór. Fiszbiny humbaka Fiszbiny humbaka mają ciemny kolor. Płyty fiszbinowe w przedniej części szczęki mierzą około 45 cm długości. Te ulokowane głębiej mierzą nawet 90 cm. Bywalec wszystkich oceanów Humbaki można spotkać we wszystkich oceanach i w niektórych morzach. Na globalną populację składają się 4 subpopulacje: atlantycka, północnopacyficzna, południowopacyficzna, indyjska. Trzy pierwsze odbywają migracje na obszarze Atlantyku i Pacyfiku. Ostatnia jest natomiast ograniczona przez Azję, Antarktydę, Filipiny i Australię. Energiczny kolos Humbaki wyglądają na niezgrabne powolne i leniwe, ale to tylko pozory. W rzeczywistości są aktywnymi i energicznymi zwierzętami, które potrafią wyskoczyć ponad powierzchnię wody na znaczną wysokość. Podczas takich „harców”, ogromny wieloryb może zaprezentować się niemal w pełnej krasie, a upadkowi zawsze towarzyszy donośny plusk i rozległy rozbryzg. Innym ciekawym zwyczajem tych zwierząt są uderzenia płetwą piersiową o powierzchnię wody. Społeczny typ? Trochę tak, trochę nie Inaczej niż wiele innych waleni, humbaki nie są zwierzętami społecznymi. Co prawda żyją w grupach (liczących od 4 do 10 osobników), ale ich skład ciągle się zmienia. Więzy społeczne utrzymują się przez kilka dni, a czasami nawet krócej. Silna więź łączy tylko matkę z potomstwem. Tymczasem grindwal, inny przedstawiciel infrarzędu waleni, wykazuje znacznie większą świadomość społeczną, a to tylko jeden z wielu przykładów. Tymczasowe stada humbaków najczęściej nie są okazałe, ale nie można nie wspomnieć, że w latach 2011–2015 biolodzy zaobserwowali niezwykłe zjawisko. Zwierzęta pływające w pobliżu wybrzeży Afryki zaczęły tworzyć ogromne grupy, które liczyły do 200 osobników. Co wywołało tę anomalię? Nie wiadomo. Gdy więź ustaje, stado rozpada się i przez jakiś czas zwierzęta pływają samotnie. Później znowu tworzą tymczasowe rodziny. W tym miejscu warto wspomnieć, że humbaki zawiązują nietrwałe grupy najczęściej tylko w porze letniej. Dlaczego właśnie wtedy? Ma to bezpośredni związek z ich zwyczajami żywieniowymi. Pół roku uczty, pół roku postu Humbaki gustują w drobnych skorupiakach (przede wszystkim w krylu) i niewielkich rybach. Przepadają między innymi za makrelami, dorszami, śledziami i sardelami. Należy jednak podkreślić, że polują tylko w miesiącach letnich. Przemieszczają się wtedy do zasobniejszych w pożywienie chłodniejszych wód. Natomiast zimą migrują do wód strefy umiarkowanej i tropikalnej. Odżywiają się wówczas zgromadzonymi zapasami tłuszczu. Strategie łowieckie Długopłetwce oceaniczne są niezwykle inteligentnymi łowcami. Tworząc tymczasową grupę, potrafią otoczyć ławicę szczelnym pierścieniem i zacieśniać go, aż ryby znajdą się w pułapce. Inna metoda polega na nurkowaniu pod ławicę i wypuszczaniu bąbli powietrza. Niesione ku powierzchni ryby stają się łatwym celem. Humbaki potrafią też ogłuszyć swoje ofiary niskimi dźwiękami. Zaloty gigantów Zimą, gdy zwierzęta udają się w cieplejsze strony, rozpoczyna się okres godowy. Zaloty samców rozpoczynają się już w trakcie wędrówki. Żeby zwrócić na siebie uwagę, wieloryb wyskakuje ponad powierzchnię wody i uderza płetwą ogonową. Ten rytuał może trwać nawet kilka godzin. Co ciekawe, męskie osobniki nie odrzucają ciężarnych i pływających z potomstwem samic. Samica rodzi jedno młode, średnio co 2–3 lata. Ciąża trwa 11 miesięcy. Potomstwo zostaje przy matce przez rok. Pieśń humbaka Czy wydawane przez wieloryby charakterystyczne dźwięki też stanowią część zalotów? Nie wiadomo. Niektórzy naukowcy twierdzą, że pieśń wieloryba spełnia funkcję godową, ale nie można wykluczyć, że to po prostu sposób komunikacji na otwartym oceanie. Specyficzne dźwięki emitują zarówno samce, jak i samice. Jedna pieśń trwa do 20 minut, choć należy wspomnieć, że niektóre osobniki „śpiewają” przez wiele godzin, z przerwami na oddech. Trzeba bowiem wiedzieć, że humbaki wydają dźwięki nie wydychając powietrza. Ciekawostki o humbakach Na koniec zostawiliśmy kilka ciekawostek na temat tych niezwykłych zwierząt. Nawet orka oceaniczna czuje respekt przed humbakiem. Naukowcy wiele razy obserwowali incydenty, w których te wielkie ssaki chroniły inne zwierzęta przed atakiem potężnego drapieżnika. Humbak w Bałtyku? Tak, zdarzają się takie przypadki. W lutym 2025 roku długopłetwiec oceaniczny pokazał się w pobliżu bazy rybackiej w Międzyzdrojach. Okazało się niestety, że zwierzę zaplątało się w sieć. Na szczęście akcja ratunkowa zakończyła się sukcesem. Nie był to jedyny przypadek, kiedy humbak odwiedził Polskę. W 2008 roku pokazał się w okolicach Darłówka. Humbaki są niezwykle inteligentne. Badacze dowiedli, że u tych zwierząt zachodzą złożone procesy myślowe. Długopłetwce wykazują zdolność do podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów. Ponadto potrafią się komunikować. Każdy wydech humbaka ma tak dużą siłę, że wydobywające się z płuc powietrze, w połączeniu z zimniejszym powietrzem atmosferycznym, ulega natychmiastowemu skropleniu. W ten sposób powstaje widowiskowa „fontanna”, wyrzucana nawet na 3 metry. Laktacja u humbaków trwa 6 miesięcy. Mleko jest różowe i zawiera 50 proc. tłuszczu. Nasz autor