Czy Polacy stracą dostęp do gotówki? Sprawdzamy, jakie są fakty

Gotówka nie jest wykorzystywana już tak często, jak kiedyś. Dużą popularnością cieszą się w końcu płatności kartą, BLIK-iem i innymi wygodnymi metodami. Możliwość wycofania z użycia tradycyjnego, fizycznego pieniądza budzi jednak duże emocje. Sprawdźmy, czy jest się czego obawiać.

Gotówka zaraz zniknie? To dezinformacja

W mediach społecznościowych oraz komentarzach pod artykułami w sieci nietrudno natknąć się na szerzące dezinformację treści. Wśród nich są m.in. posty o 5G, które wykańcza ludzi, depopulacji ludzkości za pomocą szczepień oraz wpisy straszące likwidacją gotówki, do której mają dążyć banki i rządy w krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce.

Dzięki likwidacji gotówki państwa miałyby uzyskać całkowitą kontrolę nad obywatelami, mogąc pozbawić ich w jednej chwili dostępu do pieniędzy. Tyle że obecnie nie są prowadzone czynności świadczące o tym, że ta ponura wizja rzeczywiście jest wcielana.

Jak twierdzi Demagog, Polska ani UE nie podejmują działań zmierzających do likwidacji gotówki. Dostęp do tradycyjnego środka płatniczego jest regulowany przez ustawę o Narodowym Banku Polskim i co do zasady transakcje gotówkowe muszą być w naszym kraju powszechnie akceptowane.

Również unijne dokumenty opisują banknoty i monety jako środki płatnicze, tyle że chodzi tu o walutę euro. Istnienie gotówki w obiegu jest popierane przez Europejski Bank Centralny, który uważa, że „w dającej się przewidzieć przyszłości gotówka pozostanie standardowym środkiem płatniczym”. Ma to wynikać z jej trzech cech.

Europejskie banki same apelowały zresztą do swoich klientów, by posiadali oni w domu gotówkę na wypadek awarii systemów oraz cyberataków. W kwietniu 2025 roku opisywane były tego typu zalecenia wydane w Holandii i Szwecji.

Likwidacja: nie, ograniczenia: tak

Jeśli zetknęliście się w ostatnich miesiącach z komunikatami o nadchodzącym braku możliwości płacenia gotówką, bardzo możliwe, że trafiliście na wyciągnięte z kontekstu informacje dotyczące istniejących i planowanych ograniczeń w Polsce i UE.

Przykład to limit płatności gotówkowych w Polsce, który faktycznie istnieje, z tym że dotyczy transakcji powyżej 15 tysięcy złotych realizowanych między firmami.

Z kolei Unia Europejska planuje wprowadzić od 2027 roku limit płatności gotówkowych na poziomie 10 tysięcy euro. Ma on dotyczyć wszystkich walut obowiązujących w UE. Taka regulacja dotknie już osoby prywatne, choć trudno mówić o ogromnym utrudnieniu. W końcu na co dzień niemal nikt nie kupuje produktu za kilkadziesiąt tysięcy złotych i więcej, a nawet w sytuacji, gdy ktoś to robi, raczej nie niesie ze sobą tak dużej kwoty w gotówce np. do salonu samochodowego.

Ograniczenia w płatnościach gotówkowych mogą przeciwdziałać finansowaniu terroryzmu, praniu brudnych pieniędzy oraz rozwijaniu szarej strefy. Z drugiej strony pojawiają się obawy, czy z czasem limity transakcji gotówkowych nie będą obniżane do poziomu uciążliwego dla znacznej liczby ludzi.

Przeczytaj także: Jaki zewnętrzny dysk SSD wybrać? Ranking modeli godnych uwagi

Trzeba w końcu przyznać, że gotówka daje możliwość wyboru, jak chcemy płacić, a dla niektórych osób to także psychiczny komfort realizowania transakcji, które nie są na bieżąco śledzone i powiązane z ich rachunkami bankowymi oraz numerami kart.

Nie potrzeba jednak odgórnych limitów i zakazów, by dostęp do gotówki się zmniejszał. W 2024 roku informowaliśmy, że z polskich ulic masowo znikają bankomaty. Polacy wypłacają z bankomatów coraz mniej środków, więc utrzymanie tych maszyn przestaje być opłacalne.

Coraz częściej płacimy bezgotówkowo, bo to szybkie i wygodne. Zapotrzebowanie na gotówkę się zmniejsza, maleje liczba bankomatów i placówek bankowych, co wpływa na to, że cyfrowe płatności stają się jeszcze bardziej atrakcyjne w porównaniu z tradycyjnym pieniądzem (którego nie zawsze jest łatwo wypłacić). Koło się zamyka.

Gotówka w najbliższych latach nie zniknie. Co później?

Ustaliliśmy już, że w najbliższym czasie gotówka nie zniknie ani w Polsce, ani w innych krajach Unii Europejskiej. Dostęp do tradycyjnego pieniądza może być wprawdzie nieco utrudniony, ale wynika to z naszych własnych preferencji. Placówek bankowych oraz bankomatów będzie mniej, jeśli z nich nie korzystamy, bo wolimy płacić kartą lub BLIK-iem oraz robić przelewy w aplikacji mobilnej np. na smartfonie do 1000 zł.

Czy w dalszej przyszłości gotówka zniknie? Tego nie da się ze stuprocentową pewnością przewidzieć. W tej kwestii nie ma zresztą zgody wśród ekspertów, co pokazuje dyskusja z 2024 roku podczas XVI Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.

Gotówka jest na wojnie, którą prawdopodobnie przegra. Z perspektywy konsumenta łatwiej i szybciej jest wykonać transakcję za pomocą platformy czy aplikacji. Im więcej jest udogodnień, tym prędzej konsumenci odejdą od tradycyjnej gotówki. Marcin Kościński, wtedy dyrektor ING Banku Śląskiego, obecnie wiceprezes zarządu, podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego

Prezes Polskiego Standardu Płatności, operatora BLIK-a, wyraził jeszcze dalej idącą opinię.

Gotówka na pewno zniknie, ale nie wynika to z niechęci do papieru, lecz z rozwoju e-commerce. Stało się to naturalną konsekwencją zmian w sprzedaży, handlu i idącym za tym rozwojem usług płatniczych. Dariusz Mazurkiewicz, prezes Polskiego Standardu Płatności podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego

Nie brakuje jednak odmiennych zdań na temat przyszłości gotówki.

Gotówka nie zniknie, bo mamy tak prozaiczne płatności, jak np. opłacenie boiska do gry w piłkę. […] Powstają nowe pomysły, aplikacje, ale nie zawsze są dobrze zabezpieczone. To sprawia potencjalne zagrożenie dla naszych pieniędzy, a więc gotówka wydaje się czasem bezpieczniejsza. Wojciech Murawski, członek zarządu Autopay podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego

Joanna Erdman, prezes Fundacji Polska Bezgotówkowa twierdzi, że gotówka to umowa społeczna i zniknie, jeżeli umówimy się, iż nie jest potrzebna. Nasze własne nawyki związane z płaceniem nie są więc bez znaczenia.

Pytanie, czy za kilkadziesiąt lat Polacy będą aktywnie korzystać z papierowych pieniędzy, czy jedynie traktować je jako konieczne narzędzie np. na wypadek blackoutu, a w praktyce na co dzień płacić wyłącznie bezgotówkowo.

Źródło: Demagog, ecb.europa.eu, Business Insider, money.pl, opracowanie własne. Zdjęcie otwierające: RomanR / Shutterstock

Część odnośników to linki afiliacyjne lub linki do ofert naszych partnerów. Po kliknięciu możesz zapoznać się z ceną i dostępnością wybranego przez nas produktu – nie ponosisz żadnych kosztów, a jednocześnie wspierasz niezależność zespołu redakcyjnego.

Artykuł Czy Polacy stracą dostęp do gotówki? Sprawdzamy, jakie są fakty pochodzi z serwisu ANDROID.COM.PL - społeczność entuzjastów technologii.