18 lat na straży bezpieczeństwa nieba

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP) już od 18 lat stoi na straży polskiej przestrzeni lotniczej, a jej kontrolerzy ruchu lotniczego oraz pracownicy służb operacyjnych, technicznych i wsparcia codziennie zarządzają skomplikowaną siatką połączeń lotniczych. O szczegółach pracy opowiadam z własnej perspektywy jako Dyrektor HR w PAŻP.

Naszej codziennej działalności przyświeca misja zapewnienia bezpiecznych i efektywnych służb żeglugi powietrznej dla wszystkich użytkowników polskiej przestrzeni powietrznej. Inwestujemy w ludzi i innowacje na rzecz zrównoważonego transportu lotniczego.

To nie są tylko słowa – to praktyka, którą od 18 lat budujemy wspólnie z naszym zespołem.

Bezpieczeństwo pasażerów to priorytet, a drogą do niego jest dobre samopoczucie ludzi, którzy to bezpieczeństwo zapewniają, co bywa szczególnym wyzwaniem w przypadku wąskiej grupy zawodowej kontrolerów ruchu lotniczego (KRL).

Najbardziej stresujący zawód na świecie?

Praca KRL często określana jest jako jeden z najbardziej wymagających zawodów na świecie. Ich praca to nie tylko obserwacja ekranów radarowych i wydawanie poleceń pilotom – to podejmowanie decyzji w ułamkach sekund, przewidywanie sytuacji i zapewnianie, że każdy samolot bezpiecznie doleci do celu.

Żaden system automatyczny nie jest w stanie zastąpić człowieka w tej roli – to kontrolerzy rozwiązują konflikty w przestrzeni powietrznej, podejmują kluczowe decyzje pod presją czasu i współpracują z pilotami oraz innymi kontrolerami, dbając o to, by każdy start i lądowanie oraz przelot nad danym obszarem przebiegały płynnie i bezpiecznie.

Aby to było możliwe, kluczowe jest jedno: kontrolerzy muszą mieć „zwentylowaną głowę”. Zmęczony kontroler to potencjalne zagrożenie dla setek pasażerów na pokładach samolotów. Dlatego w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej tak wielki nacisk kładziemy na normy wypoczynku i zarządzanie zmęczeniem – nie tylko jako formalność, ale przede wszystkim jako fundament bezpieczeństwa operacji lotniczych.

Jak wygląda ich codzienność? Wyobraź sobie wieczorny szczyt na jednym z głównych lotnisk w Polsce. Ruch intensywny, maszyny ustawione w kolejce do startu, inne podchodzą do lądowania. Każda decyzja musi zostać podjęta natychmiast, a do tego trzeba brać pod uwagę pogodę, różne prędkości samolotów i nieprzewidziane sytuacje. Kontroler nie ma
czasu na zawahanie, ale też nie może poddać się presji czasu. Każdy komunikat, który przekazuje pilotowi, jest kluczowy – tu nie ma miejsca na błędy.

Procedury wypoczynku – dlaczego są tak ważne?

Wszystkie te decyzje wymagają pełnej koncentracji i zdolności analitycznego myślenia. Dlatego kontrolerzy ruchu lotniczego muszą pracować zgodnie z surowymi normami wypoczynku określonymi w przepisach europejskich (Rozporządzenie Komisji UE 2017/373). Przerwy są nie tylko przywilejem, ale koniecznością – to w ich trakcie kontrolerzy mogą odetchnąć, zresetować umysł i przygotować się do kolejnych wyzwań.

Przerwy między zmianami, odpoczynek po długich dyżurach, a także cały system wsparcia psychofizycznego – wszystko to sprawia, że kontrolerzy mogą wykonywać swoją pracę na najwyższym poziomie. Nie chodzi tu tylko o komfort – chodzi o życie i bezpieczeństwo pasażerów.

Zmęczenie kontra decyzyjność

Często zdarzają się sytuacje, w których błyskawiczna reakcja kontrolera decyduje o bezpieczeństwie setek pasażerów. Jeden z takich przypadków miał miejsce podczas nocnej zmiany na jednym z europejskich lotnisk. Samolot podchodzący do lądowania w trudnych
warunkach atmosferycznych – silny boczny wiatr i ograniczona widzialność – zaczął niebezpiecznie zbaczać z kursu. W ciągu ułamka sekundy kontroler, dostrzegając zagrożenie, nakazał odejście na drugi krąg. Pilot wykonał polecenie bez wahania, unikając w ten sposób potencjalnej katastrofy.

W takich momentach nie ma miejsca na zmęczenie czy rozkojarzenie. Każda decyzja musi być błyskawiczna, precyzyjna i pewna. To dlatego zarządzanie wypoczynkiem kontrolerów jest tak istotne – ich pełna gotowość operacyjna to gwarancja bezpieczeństwa w przestrzeni
powietrznej.

Stres – niewidzialny przeciwnik

Badania nad stresem u kontrolerów ruchu lotniczego pokazują, że ich praca to nieustanne balansowanie między ogromną odpowiedzialnością a koniecznością zachowania pełnej koncentracji. Chroniczny stres może prowadzić do zmniejszenia zdolności poznawczych, obniżenia efektywności decyzyjnej, a nawet do wypalenia zawodowego. Dlatego w PAŻP nie tylko dbamy o normy wypoczynku, ale także wdrażamy programy zarządzania stresem i wsparcia psychologicznego.

Międzynarodowe organizacje lotnicze, takie jak IFATCA, podkreślają znaczenie odpowiedniego przygotowania mentalnego kontrolerów. Wiele badań sugeruje, że techniki mindfulness, odpowiednia regeneracja i wsparcie psychologiczne mogą znacznie poprawić zdolność radzenia sobie z presją. W PAŻP monitorujemy te aspekty i na bieżąco wdrażamy rozwiązania, które pomagają naszym kontrolerom zachować równowagę psychiczną i fizyczną.

Rola HR – tam, gdzie bezpieczeństwo zaczyna się od ludzi

Jako obszar HR, mamy świadomość, że bezpieczeństwo operacyjne zaczyna się od kondycji psychofizycznej pracowników. To właśnie HR w PAŻP projektuje i wdraża systemy wsparcia, które pozwalają kontrolerom wykonywać swoją pracę w sposób bezpieczny i zrównoważony. Tworzymy warunki do odpoczynku, zapewniamy dostęp do programów wsparcia psychologicznego, szkolimy liderów z uważnego zarządzania i odpowiadamy za procesy, które nie tylko wspierają, ale i chronią.

Naszą rolą – jako partnera strategicznego – jest również inicjowanie długofalowych zmian: wdrażanie polityki zarządzania zmęczeniem, promowanie profilaktyki stresu i wspieranie kultury organizacyjnej, która stawia człowieka w centrum. Bo to ludzie – a szczególnie ci, którzy każdego dnia podejmują decyzje w imieniu tysięcy pasażerów – są najważniejszym ogniwem systemu bezpieczeństwa.

18 lat troski o ludzi i niebo

PAŻP to nie tylko organizacja zarządzająca ruchem lotniczym – to miejsce, w którym od 18 lat priorytetem jest dobrostan ludzi. Kontrolerzy ruchu lotniczego to elita lotniczego świata, a my jako organizacja dbamy o to, by mieli warunki do wykonywania swojej pracy najlepiej, jak to możliwe. Jednocześnie nieustannie rozwijamy technologie wspierające ich pracę – nowoczesne systemy zarządzania ruchem lotniczym, które pomagają monitorować sytuację w czasie rzeczywistym i minimalizować ryzyko błędów. Innowacje te to nie tylko przyszłość, ale codzienność, która wzmacnia bezpieczeństwo nieba nad Polską.

Naszą wizją jest być dynamiczną i wydajną Agencją, która skutecznie realizuje swoje zadania w Polsce i w europejskiej przestrzeni powietrznej budując jednocześnie kulturę szacunku i zaufania.

Mimo upływu 18 lat i różnych zmian organizacyjnych, kluczowa misja PAŻP pozostaje niezmienna: zapewnianie bezpieczeństwa w powietrzu i na ziemi poprzez przestrzeganie najwyższych standardów. Wprowadzone przez nas procedury wypoczynku są nie tylko zgodne z przepisami, ale przede wszystkim z potrzebami ludzi, którzy codziennie odpowiadają za życie tysięcy pasażerów.

Z okazji naszego jubileuszu, chcemy podziękować wszystkim, którzy współtworzą bezpieczne niebo nad Polską – naszym kontrolerom, informatorom FIS, personelowi ATSEP oraz wsparcia operacyjnego oraz wszystkim, którzy na co dzień dbają o najwyższe standardy w lotnictwie. Dziękujemy także naszym partnerom – przewoźnikom lotniczym, służbom technicznym, organizacjom międzynarodowym oraz firmom, z którymi wspólnie rozwijamy technologie zarządzania ruchem lotniczym. To dzięki wspólnemu wysiłkowi możemy nie tylko utrzymywać bezpieczeństwo, ale także nieustannie modernizować systemy wspierające pracę kontrolerów. Przed nami kolejne lata wyzwań, ale jedno się nie zmienia – zawsze będziemy stać na straży bezpieczeństwa.

Źródło: opracowanie Karina Sudomir-Bona, Dyrektor HR w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej. Zdjęcie otwierające: PANSA / materiały prasowe

Część odnośników to linki afiliacyjne lub linki do ofert naszych partnerów. Po kliknięciu możesz zapoznać się z ceną i dostępnością wybranego przez nas produktu – nie ponosisz żadnych kosztów, a jednocześnie wspierasz niezależność zespołu redakcyjnego.

Artykuł 18 lat na straży bezpieczeństwa nieba pochodzi z serwisu ANDROID.COM.PL - społeczność entuzjastów technologii.