Cyna była w epoce brązu surowcem strategicznym. Z Wielkiej Brytanii trafiała aż do Izraela

Spis treści:

1. Cyna – kluczowy komponent stopu brązu
2. Kropka nad "i" w dyskusji o pochodzeniu cyny
3. Wpływ Wielkiej Brytanii na starożytne cywilizacje

Wyniki analiz międzynarodowego zespołu badaczy dowodzą, że społeczności pradziejowej Europy i strefy śródziemnomorskiej utrzymywały ze sobą kontakty. Nie były to odseparowane cywilizacje.

Cyna – kluczowy komponent stopu brązu

Nowe badanie prowadzone pod kierunkiem archeologów w Durham University ujawniło, że 3300 lat temu cyna wydobywana w południowo-zachodniej Wielkiej Brytanii, głównie w regionie Kornwalii i Devonu, trafiała do miejsc oddalonych o tysiące kilometrów.

Takie wnioski były możliwe dzięki analizie chemicznej i izotopowej rud cyny i artefaktów cynowych, w tym tych pochodzących ze starożytnych wraków statków z południowo-zachodniej Wielkiej Brytanii, południowej Francji i Izraela.

Wyniki analiz dostarczają pierwszych konkretnych dowodów na to, że Kornwalia i Devon były głównymi źródłami cyny do produkcji brązu w starożytnym świecie.

Kropka nad "i" w dyskusji o pochodzeniu cyny

Przez ponad dwa stulecia archeolodzy debatowali nad tym, skąd społeczeństwa epoki brązu pozyskiwały cynę. Jest to metal dość rzadki, ale kluczowy dla produkcji brązu. Ten stanowi bowiem stop miedzi i cyny, zazwyczaj w proporcji 9 do 1.

Przypuszczano, ze w pradziejach  różne rudy metali były transportowane na spore odległości. Jednak brakowało potwierdzenia tych założeń.

Nowe badanie dostarcza również pierwszych bezpośrednich dowodów na handel cyną. Opisał go Pyteasz z Massalii – grecki geograf i historyk w IV wieku p.n.e. Z jego relacji wynikało, że cynę wydobywano na wyspię Ictis (w Anglii), następnie przewożono ją przez morze i wzdłuż rzek we Francji do ujścia Rodanu. Taki transport trwał 30 dni.

Wpływ Wielkiej Brytanii na starożytne cywilizacje

Odkrycie to – zdaniem badaczy – zmienia nasze rozumienie znaczenia Wielkiej Brytanii w historii starożytnej. Cyna była pierwszym towarem eksportowanym z tej wyspy na cały kontynent europejski.

Okazuje się, że nieliczne społeczności rolnicze z Kornwalii i Devonu nie były odizolowane, ale stanowiły część rozległego międzynarodowego systemu wymiany. Wspierał on funkcjonowanie  starożytnych pałaców, miast i państw we wschodniej części Morza Śródziemnego.

Ustalenia te dowodzą kluczowej roli kulturowej Wielkiej Brytanii w tworzeniu europejskiej epoki brązu. Szacuje się, że każdego roku eksportowano dziesiątki ton cyny pochodzącej
z brytyjskich wychodni.

Źródło: Antiquity

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.