Opuszki palców po namoczeniu marszczą się zawsze w ten sam sposób

Czy zmarszczki na opuszkach palców po długim kontakcie z wodą zawsze tworzą się w ten sam sposób? Okazuje się, że tak, że wzory zmarszczek pojawiające się na nasiąkniętych wodą palcach zawsze są takie same.

W publikacji, która ukazała się na łamach pisma „Journal of the Mechanical Behavior of Biomedical Materials” (DOI: 10.1016/j.jmbbm.2025.106935) naukowcy z Binghamton University w Nowym Jorku wykazali, że kiedy zamoczysz palce, opuszki marszczą się za każdym razem w ten sam sposób.

Marszczenie się opuszków palców

W nowych badaniach, które zostały zainspirowane pytaniem ucznia, naukowcy dowiedzieli się nieco więcej na temat ludzkich palców i tego, jak marszczą się po namoczeniu. W ogóle to, że pojawiają się zmarszczki na opuszkach palców po dłuższym kontakcie z wodą, jest spowodowane kurczeniem się naczyń krwionośnych.

Początkowo sądzono, że zmarszczki na palcach pojawiają się z powodu nasiąknięcia wodą palców, ale potem lekarze zauważyli, że u pacjentów z uszkodzeniem nerwu pośrodkowego, biegnącego wzdłuż ramienia do dłoni, nie pojawiają się zmarszczki na palcach po zanurzeniu dłoni w wodzie. To sugerowało, że zjawisko to jest kontrolowane przez nasz układ nerwowy.

Dalsze badania wykazały, że w miarę jak woda przesiąka przez otwarte przewody potowe do naszej skóry, zmniejsza stężenie soli w jej zewnętrznej warstwie. Włókna nerwowe ostrzegają mózg o tej zmianie, co wyzwala automatyczne cofanie się naczyń krwionośnych. Kiedy te maleńkie naczynia się kurczą, ciągną ze sobą powierzchnię skóry, powodując, że gładkie opuszki palców marszczą się.

– Funkcje takie jak oddychanie, mruganie, pompowanie krwi przez serce lub zwężanie się źrenic na Słońcu, wszystkie dzieją się bez świadomej kontroli, dzięki autonomicznemu układowi nerwowemu. Automatycznie kontroluje on również rozszerzanie się i kurczenie naczyń krwionośnych. Zazwyczaj temperatura, leki lub to, co jesz lub pijesz, mogą powodować rozszerzanie się lub kurczenie naczyń krwionośnych. To kurczenie się naczyń krwionośnych jest przyczyną powstawania zmarszczek na skórze po długim pływaniu. Kiedy dłonie i stopy mają kontakt z wodą przez więcej niż kilka minut, przewody potowe w skórze otwierają się, umożliwiając przepływ wody do tkanki skórnej. Ta dodatkowa woda zmniejsza zawartość soli w skórze. Włókna nerwowe wysyłają do mózgu wiadomość o niższym poziomie soli, a autonomiczny układ nerwowy reaguje, zwężając naczynia krwionośne – przyznał w 2023 roku na łamach „The Conversation” Guy German z Binghamton University, główny autor nowej publikacji.

Wzór

German w „The Conversation” wyjaśniał swoje poprzednie badania dotyczące właśnie marszczenia się opuszków palców po namoczeniu. „The Conversation” w serii Curious Kids pozwala dzieciom w każdym wieku zadać pytanie, na które odpowiada ekspert. Jedno z takich pytań brzmiało: czy zmarszczki zawsze powstają w ten sam sposób? German przyznał, że pytanie całkiem go zaskoczyło i doprowadziło do nowej publikacji.

W swoich pracach German wraz z Rachel Laytin zaprosili do badań trzy osoby i poprosili ich o moczenie palców rąk przez 30 minut. Następnie zrobili szczegółowe fotografie palców. Eksperyment powtórzyli 24 godziny później. Okazało się, że wzory malutkich pagórków i dolin zdobiących nasiąknięte wodą opuszki palców uczestników powtarzały się.

– Naczynia krwionośne nie zmieniają zbytnio swojego położenia. Trochę się poruszają, ale w stosunku do innych naczyń krwionośnych są dość statyczne. To oznacza, że ​​zmarszczki powinny tworzyć się w ten sam sposób i udowodniliśmy, że tak się dzieje – powiedział German.

Badacze wskazują również, że marszczenie się namoczonych opuszków palców nie jest tylko przypadkowym efektem ubocznym. Powstałe tymczasowe rowki i grzbiety na palcach, jak przyznali naukowcy, zapewniają lepszy chwyt, ułatwiając nam chodzenie lub chwytanie mokrych rzeczy. Ale skoro pomarszczone opuszki zapewniają lepszy chwyt, to dlaczego nie utrzymują się przez cały czas? Uczeni nie wiedzą, dlaczego tak się dzieje, ale podejrzewają, że namoczenie może zmniejszyć wrażliwość naszych palców a tworzące się na palcach perforacje mają to zrekompensować lepszych chwytem.

Wśród studentów Germana znalazł się jeden z uszkodzeniem nerwu pośrodkowego, co pozwoliło zweryfikować poczynione dekady temu obserwacje, że u osób z uszkodzeniem tego nerwu nie pojawiają się zmarszczki na palcach. Dawne obserwacje okazały się prawidłowe. U tego studenta nie pojawiły się żadne zmarszczki po spędzeniu pół godziny z rękami w wodzie.

Badania te mogą być pomocne w kryminalistyce. Zrozumienie tego, jak zniekształca się skóra palców, może pomóc w identyfikacji ciał po długotrwałym narażeniu na działanie wody.

Źródło: Binghamton University, Science Alert, fot. Wikimedia Commons/ Brenderous/ CC BY 2.0