Pierwszy taki pochówek odkryty w Izraelu. „Rytuał znany tylko ze starożytnych tekstów”

Spis treści:

1. Niezwykłe odkrycie w dawnym rzymskim garnizonie
2. Dlaczego Rzymianie rytualnie zabijali świnie?
3. Świnia była symbolem męskości

Archeolodzy z Izraelskiego Urzędu Starożytności prowadzili wykopaliska na cmentarzu rzymskim w pobliżu bazy wojskowej Legio VI Ferrata, niedaleko starożytnego miasta Megiddo, w północnej części Izraela. Nekropolia datowana jest na II lub III wiek n.e. W trakcie poszukiwań badacze odsłonili duży dół, w którym znaleźli szczątki co najmniej 13 świń. Nie znaleziono jednak pełnych szkieletów, a jedynie pojedyncze kości i zęby. Badanie zostało opublikowane w maju na łamach czasopisma „Atiqot”.

Niezwykłe odkrycie w dawnym rzymskim garnizonie

– Nasze badanie przedstawia nowe dowody na rolę, jaką odgrywały te zwierzęta w rzymskich ceremoniach pogrzebowych, które praktykowane były przez wojskowych – napisali w artykule badacze. W dawnej stałej bazie legionistów stacjonowało ponad 5000 rzymskich żołnierzy. Miejsce to służyło Rzymianom przez blisko 180 lat.

Badacze w swoim artykule podkreślają, że odkrycie wskazuje, że zwierzęta, w tym przypadku świnie domowe, nie były tylko hodowane na mięso. – Znalezisko na cmentarzysku oferuje rzadki wgląd w to, jak żołnierze cesarstwa rzymskiego czcili swoich zmarłych poprzez symboliczne ofiary ze zwierząt i zorganizowane praktyki rytualne – mówi Lee Perry-Gal, główny autor badania z Izraelskiego Urzędu Starożytności.

Naukowcy twierdzą, że kości świń zostały celowo umieszczone w grobie. Co więcej, analiza potwierdziła, że szczątki zwierząt nie były odpadami żywnościowymi, ponieważ nie wykazywały śladów obróbki termicznej ani konsumpcji. Dowody w miejscu pochówku wskazują ponadto, że wszystkie zostały umieszczone tam w ramach jednego, zorganizowanego rytuału.

Dlaczego Rzymianie rytualnie zabijali świnie?

Co ważne, to pierwszy przykład takiego pochówku, który odnaleziony został w Izraelu. Dotychczas podobne rytuały znane były wyłącznie z tekstów starożytnych rzymskich kronikarzy. – Zestawiając nasze wyniki z tekstami źródłowymi od pisarzy rzymskich, wzmacniamy nasze zrozumienie roli świń w praktykach pogrzebowych rzymskich kolonii w Lewancie – podkreślają badacze.

– Poprzednie badania naukowe podkreślały kluczową rolę świń w społeczeństwie rzymskim, zwłaszcza jako preferowane źródło białka, w całym imperium, a szczególnie wśród legionistów. Z czasem świnie nabrały symbolicznego znaczenia, stając się kwintesencją symboli armii rzymskiej, zwłaszcza dla jednostek stacjonujących za granicą – tłumaczą izraelscy naukowcy.

O „rzymskich świniach” pisali m.in. Warron czy Pliniusz Starszy. Opisywali oni rytuały oczyszczenia z udziałem tych zwierząt. Z dawnych tekstów wiadomo było także, że rzymscy żołnierze przypieczętowywali swoją przysięgę lojalności – sacramentum militare – składając ofiarę ze świni. Autorzy badania zaznaczają jednak, że odkrycia z garnizonu na północy Izraela reprezentują inny rodzaj ceremonii lub rytuału.

Badacze podejrzewają, że szczątki świń mogą mieć związek z tzw. rytualnymi posiłkami, które odbywały się w pobliżu grobów. Rzymianie grzebali zmarłych, składali ofiary ze świń, a następnie spożywali ostatnią wieczerzę na cześć tych, którzy odeszli. W trakcie tego wydarzenia świnie miały być składane w głębokim dole, najczęściej tuż obok grobów zmarłych.

Świnia była symbolem męskości

Badacze podkreślają także, że w kulturze rzymskiej samce świń często uosabiały cechy męskości, a także odwagi i siły. Z kolei dzik był nawet symbolem Legio X Fretensis. Był to jeden z legionów rzymskich, który został sformowany przez Oktawiana, prawdopodobnie na Sycylii.

Wiadomo, że za panowania Oktawiana Augusta i Tyberiusza stacjonował w Cyrrhus w Syrii, natomiast w roku 58 lub 59 roku uczestniczył w kampanii Korbulona przeciw Partom. Od 67 r. brał udział w tłumieniu powstania w Judei. Po stłumieniu rewolty stacjonował w obozie pod Jerozolimą.

– Biorąc pod uwagę znaczenie tego gatunku w kulturze rzymskiej, nie jest zaskakujące, że ludność rzymska, w tym żołnierze, włączała świnie do swoich rytuałów i ceremonii – podkreślają autorzy badania.

Źródło: Greek Reporter

Nasz autor

Jakub Rybski

Dziennikarz, miłośnik kina niezależnego, literatury, ramenu, gier wideo i dobrego rocka. Wcześniej związany z telewizją TVN24 i Canal+, obecnie pracuje w RMF FM. Zawodowo nie boi się podejmować żadnego tematu. Pisze przede wszystkim o archeologii i przyrodzie. Prywatnie bardzo zainteresowany polityką.