Pierwsza obserwacja żurawia kanadyjskiego w Polsce. Skąd się u nas wziął?

Spis treści:

1. Żuraw kanadyjski w Polsce
2. Naturalny zasięg występowania żurawia kanadyjskiego
3. Przelot żurawi kanadyjskich – dokąd ptaki migrują?
4. Możliwe przyczyny zabłąkania żurawia

Żuraw kanadyjski po raz pierwszy w historii zawitał do Polski, budząc sensację wśród ornitologów. Ten niespodziewany gość z Ameryki Północnej pokonał tysiące kilometrów, by pojawić się nad Zatoką Pucką. Czy to przypadkowa pomyłka w migracji, czy znak większych zmian zachodzących w przyrodzie?

Żuraw kanadyjski w Polsce

5 maja 2025 roku w województwie pomorskim, nad Zatoką Pucką, po raz pierwszy w historii polskiej awifauny zaobserwowano żurawia kanadyjskiego (Antigone canadensis). Ptak został dostrzeżony w Rezerwacie Beka przez Łukasza Janochę, Samuela Sosnowskiego, Antoniego Karolaka i Marka Bieganskiego.

Żuraw przemieszczał się w towarzystwie żurawi zwyczajnych (Grus grus), należących do innego gatunku. Najdalej wysunięte lęgowiska żurawia kanadyjskiego znajdują się na Alasce, co oznacza, że mógł pokonać trasę liczącą około 8 tysięcy kilometrów, przelatując nad Atlantykiem i dołączając do europejskiego stada już na naszym kontynencie.

Do podobnej sytuacji doszło na początku 2025 roku. Wtedy na Podlasiu odnotowano obecność junko zwyczajnego (Junco hyemalis), gatunku naturalnie występującego w USA.

Naturalny zasięg występowania żurawia kanadyjskiego

W Ameryce Północnej występują tylko dwa gatunki żurawi: żuraw krzykliwy (Grus americana) i żuraw kanadyjski. U żurawia kanadyjskiego wyróżnia się sześć podgatunków – trzy migrujące i trzy osiadłe. Gatunki migrujące gniazdują głównie w północnej części kontynentu, przede wszystkim w Kanadzie, natomiast osiadłe przebywają przez cały rok w cieplejszych rejonach Ameryki.

Żurawie kanadyjskie preferują otwarte środowiska: tereny podmokłe, łąki i pola uprawne. Na przedwiośniu zaczynają łączyć się w pary – często na całe życie. Sezon lęgowy przypada na wiosnę i poprzedzają go niezwykłe i pełne gracji pokazy taneczne oraz duety wokalne, które umacniają więź między partnerami.

Zazwyczaj wyprowadzają jeden lęg w roku – od grudnia do sierpnia. Samica składa do 3 jaj, które oboje rodzice wysiadują na przemian przez około 30 dni. Młodymi opiekują się intensywnie, aż staną się samodzielne. Dojrzałość płciową osiągają zwykle w wieku 2–3 lat i wtedy mogą tworzyć własne pary.

Przelot żurawi kanadyjskich – dokąd ptaki migrują?

Każdej jesieni żurawie kanadyjskie podejmują długą wędrówkę z terenów lęgowych w Kanadzie i na Alasce na południe USA i do Meksyku. W sprzyjających warunkach potrafią pokonać dziennie od 300 do 800 km. Jednym z kluczowych przystanków na ich trasie jest dolina rzeki Platte w Nebrasce, gdzie co roku zatrzymuje się nawet pół miliona osobników. Rzeka zapewnia im bezpieczne miejsce do nocowania, a okoliczne pola i łąki – obfite źródło pożywienia.

Wczesną wiosną ptaki wracają na północ, by rozpocząć sezon lęgowy. Około 80% populacji żurawi kanadyjskich ponownie zatrzymuje się w dolinie Platte, przygotowując się do dalszej wędrówki na północ. Szacuje się, że co najmniej jedna trzecia północnoamerykańskiej populacji gniazduje w Kanadzie i na Alasce.

Trasa między zimowiskami przez obszar dzisiejszej Nebraski jest wykorzystywana od tysięcy, a być może i milionów lat. Związek tych ptaków z doliną rzeki Platte sięga czasów jej powstania – około 10–12 tysięcy lat temu, po ostatnim zlodowaceniu.

Możliwe przyczyny zabłąkania żurawia kanadyjskiego

Żuraw kanadyjski, jak sama nazwa wskazuje, występuje wyłącznie w Północnej Ameryce. Dla Polski to prawdziwa rzadkość ornitologiczna. Choć wiele gatunków ptaków ma wrodzoną zdolność nawigacyjną, zdarza się jednak, że niektóre osobniki zbaczają z właściwego kursu. Przyczyn takiego zabłąkania może być kilka. Silny wiatr, burze lub inne zjawiska pogodowe mogły się przyczynić do dezorientacji żurawia.

Migracja ptaków to jedna z kluczowych strategii przetrwania w świecie przyrody. Podczas wędrówek ptaki korzystają z wyjątkowych zmysłów nawigacyjnych – rozpoznają elementy krajobrazu, kierują się położeniem słońca, gwiazd, a także polem magnetycznym Ziemi. Wykorzystują do tych celów również węch, a czasem po prostu podążają za innymi osobnikami.

Źródła:

• Facebook
• NWF
• Saving Cranes