Odkryto drapieżnika sprzed pół miliarda lat. Ma przerażający pysk, ale jest maleńki

Spis treści:

1. Mały rozmiar, wielkie odkrycie
2. Świetny stan zachowania skamieniałości

Tego niezwykłego odkrycia paleontologicznego dokonano na stanowisku zwanym Łupki z Burgess (ang. Burgess Shale) w obrębie kanadyjskiego Parku Narodowego Yoho. Miejsce to ze względu na swoją unikatowość wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Nowy gatunek drapieżnika odkryli naukowcy z Manitoba Museum i Royal Ontario Museum (ROM). Zwierzę żyło 506 miliona lat temu, czyli 250 mln wcześniej od pierwszych dinozaurów.

Mały rozmiar, wielkie odkrycie

Eksperci opisali nowy gatunek na łamach „Royal Society Open Science”. Nazwali go Mosura fentoni (ćma morska). Inspiracją była dla nich kaijū, czyli potworna gadzia bestia znana z japońskiej kultury popularnej.

Drapieżnik jest daleko spokrewniony z prawdziwymi ćmami, a także pająkami, krabami i krocionogami. Trzeba dużo dobrej woli by dostrzec podobieństwo, ale okazało się wystarczające dla badaczy, by je tak nazwać. Odkryty przez nich drapieżnik miał szerokie płetwy i wąski odwłok.

Mosura fentoni był mniej więcej wielkości palca wskazującego, więc bestia raczej nie byłaby dla nas zbyt groźna. Należała do wymarłej grupy znanej jako radiodonty, która obejmowała również słynnego Anomalocaris canadensis. Było to największe kambryjskie zwierzę, osiągające metr długości.

Mosura składał się z 16 segmentów. Na tylnej części ciała znajdowały się jego skrzela. Przyczyna tej intrygującej adaptacji pozostaje niepewna. Naukowcy postulują, że może to być związane ze szczególnymi preferencjami siedliskowymi lub cechami behawioralnymi Mosury, które wymagały bardziej wydajnego oddychania.

Świetny stan zachowania skamieniałości

Ku uciesze badaczy, w zachowanych skamieniałościach nieznanego gatunku, widać szczegóły anatomii wewnętrznej drapieżnika, w tym elementy układu nerwowego, układu krążenia, a nawet przewodu pokarmowego.

– Bardzo niewiele skamieniałości na świecie oferuje taki poziom wglądu w wewnętrzne tkanki miękkie. Widzimy ślady reprezentujące wiązki nerwów w oczach, które przetwarzały obraz, podobnie jak u żywych stawonogów. Szczegóły są zdumiewające – przyznaje dr Jean-Bernard Caron z Royal Ontario Museum, który jest jednym z autorów artykułu.

Mosura nie posiadał tętnic i żył. Jego układ krążenia był „otwarty”. Serce pompowało krew do dużych wewnętrznych jam ciała zwanych lacunae.

– Dobrze zachowane lacunae układu krwionośnego w Mosura pomagają nam interpretować podobne, ale mniej wyraźne cechy, które widzieliśmy wcześniej w innych skamieniałościach. Ich pochodzenie było dyskutowane – zaznacza Joe Moysiuk, współautor publikacji z Manitoba Museum.

Do tej pory przeanalizowano 61 skamieniałości należących do tego niewielkiego drapieżnika.

Źródło: Royal Society Open Science

Nasz autor

Szymon Zdziebłowski

Dziennikarz naukowy, z wykształcenia archeolog śródziemnomorski. Przez wiele lat był związany z Serwisem Nauka w Polsce PAP. Opublikował m.in. dwa przewodniki turystyczne po Egipcie, a ostatnio – popularnonaukową książkę „Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności” o największej egipskiej piramidzie.