Popularny słodzik jest w stanie przełamać obronę lekoopornych bakterii

Sacharyna, jeden z popularnych zamienników cukru, wykazuje silny potencjał przeciwbakteryjny. W niedawnych badaniach brytyjscy naukowcy ustalili, że związek ten jest skuteczny w walce z drobnoustrojami, który wyewoluowały oporność na działanie wielu antybiotyków.

To kolejne w ostatnich dniach badanie dotyczące słodzików. Początkiem kwietnia informowaliśmy o tym, że sukraloza, powszechnie stosowany zamiennik cukru, zwiększa aktywność obszaru mózgu regulującego apetyt oraz masę ciała i po jej spożyciu ludzie są bardziej głodni (więcej na ten temat w tekście: Powszechnie stosowany słodzik sprawia, że stajemy się bardziej głodni).

Wiele ostatnich badań sugeruje, że substytuty cukru mogą powodować niekorzystne skutki zdrowotne, jednak nowe prace wskazują, że jeden z zamienników ma pożądane działanie i może okazać się przydatny w walce z coraz bardziej pilnym problemem, jakim są bakterie oporne na antybiotyki. Naukowcy z Brunel University w Londynie ustalili, że sacharyna, zamiennik cukru stosowany w niektórych produktach dietetycznych, może zabijać wielolekooporne bakterie.

Wyniki oraz opis badań ukazał się na łamach pisma „EMBO Molecular Medicine” (DOI: 10.1038/s44321-025-00219-1).

Lekooporność

Lekooporne bakterie stają się coraz bardziej palącym problemem. To szczepy bakterii, które rozwinęły oporność na działanie wielu antybiotyków powszechnie stosowanych w medycynie, co znacznie utrudnia leczenie. Zostały one uznane przez WHO za rosnące zagrożenie dla światowego zdrowia.

Duża część współczesnych leków zabijających bakterie, to odmiany związków odkrytych dziesiątki lat temu. Przez te lata, ze względu na powszechne stosowanie antybiotyków w rolnictwie, a także w opiece zdrowotnej, drobnoustroje mające częsty kontakt ze stosowanymi lekami nauczyły się ich unikać. Coraz większa liczba bakterii staje się oporna na stosowane leki i rozprzestrzenia się po całym świecie, ale pełna skala problemu nie jest jasna.

– Oporność na antybiotyki jest jednym z głównych zagrożeń dla współczesnej medycyny – przyznał profesor Ronan McCarthy z Brunel University, który kierował niedawnymi badaniami. – Zabiegi takie jak ekstrakcja zębów czy leczenie nowotworów często polegają na stosowaniu antybiotyków w celu zapobiegania lub leczenia infekcji. Jednak lekarze coraz częściej spotykają się z przypadkami, w których leki przestają działać – dodał.

Według badań sprzed roku, liczba zgonów przypisywanych oporności na antybiotyki wzrosła z 1,06 miliona w 1990 r. do 1,27 miliona w 2019 r., a następnie spadła do 1,14 miliona w 2021 r. Jednak spadek w latach 2020 i 2021 naukowcy uważają za chwilowy, spowodowany zastosowanymi środkami związanymi z pandemią COVID-19, ograniczającymi również inne rodzaje infekcji. Według naukowców problem będzie narastał, a lekooporne drobnoustroje będą z każdym rokiem powodować więcej zgonów.

Antybakteryjna sacharyna

Brytyjscy badacze przyznali, że udało im się zidentyfikować nowy, niezwykle obiecujący środek przeciwdrobnoustrojowy – sacharynę. – Sacharyna rozbija ściany komórkowe patogenów, powodując ich zniekształcenie i ostatecznie pęknięcie, zabijając bakterie. Co najważniejsze, te uszkodzenia umożliwiają antybiotykom przedostanie się do środka, przytłaczając układy opornościowe bakterii – powiedział McCarthy.

Sacharyna została odkryta 1879 roku. Jest około 300 do 700 razy słodsza od cukru i ma zerowy wkład kaloryczny w dietę. Chociaż została dokładnie przetestowana pod kątem bezpieczeństwa u ludzi, niewiele wiadomo było o jej wpływie na bakterie — aż do teraz.

Naukowcy w swoich pracach odkryli, że sacharyna hamuje wzrost bakterii, zakłóca replikację DNA oraz uniemożliwia bakteriom tworzenie biofilmów — lepkich warstw, które pomagają w ochronie przed antybiotykami.

– Zwykle opracowanie nowego antybiotyku kosztuje miliardy dolarów i zajmuje dziesięciolecia. Ale tutaj mamy związek, który jest już szeroko stosowany i nie tylko zabija bakterie oporne na leki, ale także zwiększa skuteczność istniejących antybiotyków – powiedział McCarthy. Dodał, że sztuczne słodziki można znaleźć w wielu produktach dietetycznych i bezcukrowych i okazuje się, że niektóre z nich mogą sprawić, że niebezpieczne infekcje będą łatwiejsze do wyleczenia.

Zespół badaczy stworzył nawet opatrunek hydrożelowy na rany z dodatkiem sacharyny, który w testach przewyższył wiodące na rynku opatrunki przeciwbakteryjne na bazie srebra, obecnie stosowane w szpitalach.

– Pilnie potrzebujemy nowych leków do leczenia opornych infekcji, a sacharyna może stanowić nowe podejście terapeutyczne – podkreślił McCarthy.

Źródło: Brunel University, fot. NIAID/ Flickr/ CC BY 2.0. Na zdjęciu gronkowiec złocisty oporny na metycylinę, MRSA.